Mentorluk ve Gençlik
Mentorluk; yetenek ve tecrübeden faydalanılarak kurulan öğrenme ortaklığıdır. Bilge bir kişinin bilgeliğini başka bir kişinin kendi bilgeliğini geliştirmesi için o kişinin hizmetine sunması ile oluşan bir öğrenme ve liderlik modelidir. Mentorluk; danışana kendini tanıma ve takdir etme, kişisel model, bilinçli etki ve kişisel ilgi sağlar. Bu işin püf noktası kişiyi ve öğrenme hedeflerini merkeze koymasıdır. Bu eşleşmeler bu amaçlar doğrultusunda mentorun spesifik deneyimleri göz önünde bulundurularak kişiye özel tasarlanır.
Mentor, Yunan mitolojisinde karşımıza “akıl hocası” olarak çıkar. Homeros’un Odysseia destanında geçtiği üzere Mentor, İthaka kralı Odysseus’un Truva savaşına katıldığı sırada oğlu Telemachus’u emanet ettiği sadık arkadaşıdır. Mentor’dan, babası Truva savaşına katıldığı sırada prensin gelişimine rehberlik etmesi beklenmektedir. Telemachus, krallığın sıradaki hükümdarı olacaktır ve onun bu role hazırlanması gerekmektedir. Bu ilişkide koruyucu olmanın ötesine geçen Mentor, Telemachus’un akıl hocası rolüne bürünmüş ve krallık becerilerini kazanması için ona yardımcı olmuştur.
Mentorluk; bireylerin okullarda, işyerlerinde ve organizasyonlarda başarıya ulaşmasına rehberlik eden ve dünya çapında bilinen bir araçtır. Mentorluk toplumumuzda eğitmenlik ve ağ kurma formunda çok çeşitli uygulamaları bulunan bir enstrümandır. Mentorlar toplumun her kesiminden gelmektedir. Ortak noktaları ise hayat tecrübeleri, uzmanlıkları ve bunu başkaları ile paylaşma tutkularıdır.Kendi koçluk ve liderlik yeteneklerini geliştirmek ister. Mentorluk her alanda ihtiyaç duyulan amaçlara çözüm olabilecek bir araçtır. Okullar, üniversiteler, girişimciler, sivil toplum kuruluşları ve hükümetler tarafından başlatılan mentorluk, gelişmiş ülkelerde son yıllarda giderek artan bir popülariteye sahiptir.
Mentorluk sadece danışana yol göstermek, danışmanlık yapmak değildir. Mentorluk bir yönü ile bireyin kendini tanımasına, sahip olduğu potansiyelleri keşfetmesine, başkalarının yaşantılarından öğrenmesine, kendini geliştirmesine, içinde bulunduğu topluluğun kültür, yaşantı ve değerlerini tanıyıp benimsemesine yardımcı olur. Bir yönü ile de kariyer hedeflerini belirlemesine, kariyerini bu hedefler doğrultusunda geliştirmesine ve ileriye taşımasına yardımcı olan, bireyi sosyalleştiren ve bu sosyalleşmeyi sağlarken bireyin içinde bulunduğu sektörde ileri gelen, önemli pozisyonlarda bulunan kişilerle tanışmasını, aynı ortamlarda bulunmasını sağlayan bir yönetim modelidir.
Mentorluk çalışmalarında göçmen çocuklar, gençler, korumasız gruplar, (yeni) girişimciler kadınların yöneticilikteki rolleri ve benzerleri gibi bir çok hedef grupları bulunmaktadır. Bu çalışmaların ortak noktası yetenek gelişimine ve bu katılımcıların güçlenmesine birçok düzeyde katkıda bulunma isteğidir. Gençlerin desteklenmesi ve profesyonellerin sürdürebilir gelişimi için enstitülerin, kurumların ve sektörlerin de ötesine geçen daha geniş bir yaklaşıma ihtiyacı var.
Mentorluk, gençlerin ve profesyonellerin gelişimini birbirine bağlar. Farklı dünyaları birleştirmede, mentorluk sektörler arası iletişim ağı kurmak ve bölgeleri canlandırmak için güçlü bir araçtır. Genç işsizliği, okul terkleri ve mesleki eğitimin düşük çekiciliği ile mücadelenin yanı sıra kariyer gelişimini iyileştirme, göçmenlerin entegrasyonu ya da girişimciliğin arttırılmasına katkı da bulunmakta mentorluk ilişkilerinin uzun vadeli güçlü sonuçlarındandır.
Mentorluğun iş tatmini ve yasam boyu öğrenme sürecine etkisi çok etkilidir. Mentorluk çalışmalarının niceliği, niteliği ve içeriği, geniş etkilerinden dolayı hızla artmaktadır. Araştırmalar gösteriyor ki hem danışan hem de mentor aralarındaki ilişkiden fayda sağlamaktadır. Bu yüzden etki kişisel seviyenin ötesine geçmektedir; okullar, iştirakçi şirketler ve enstitüler mentorlukten iş ağı ve bağlantılar aracılığıyla fayda sağlarlar. Bu yüzden, katılımcılar uzun vadede bölgelerinin canlılığına katkıda bulunurlar. İnsanlar ve organizasyonlar arasında lokal ve bölgesel seviyede güçlü bağlar oluşturan bir araçtır.
Mentorluk ilişkileri, Mentor ve Mentee arasında iki yönlü olan kişisel ilişkilerdir. Bu ilişkiler, iki tarafın da yeni şeyler öğrendiği, yeni bakış açıları geliştirdiği karşılıklı öğrenme ve güç birliği şeklindedir. Gelişime ve değişime odaklıdır. Mesleki ya da kişisel gelişim — beceri eğitimi vermez. Yaparak, yaşayarak öğrenmiş deneyimli bir gönüllü rehberdir. Karşısında da “eğitilmeye değil, öğrenmeye hazır” bireyler ister. Mentorlar, omuzuna yaslanıp dertleşmek için değil, omuz omuza birlikte başarmak, sinerji yaratmak için vardır. Mentorluk bilgi, uzmanlık, deneyim sahibi bireylerin “eğitimini aldıkları, kesintisiz öğrendikleri” bir gelişim sürecidir. Mentor doğulmaz, içinde yaşanılan topluma değer katmanın verdiği gurur ile mentor olunur. Ancak, bir mentor için koçluk becerilerine sahip olmak, başarı ve gelişim için gereklidir.
Mentorlar, kariyerlerinin başında olan gençlere öncelikle kendisini tanımasına, kariyer tercihlerini ne şekilde yapması gerektiğine, mesleklerin tanıtılmasına, daha özgüvenli, ne istediğini bilen çalışma hayatında daha bilinçli bireyler yetiştirmeyi amaç edinmişler. Yapılan çalışmalar değerlendirildiğinde mentorluk alan gençlerin kariyer ya da kişisel kazanım olarak nitelenecek bir çok özellik kazandığını görüyoruz.Yapılan araştırmalara göre mentorluk alan kişilerin daha sebatkar ve daha ne istediğini bilen biri olarak işe başladıkları ortaya koyulmaktadır. Böylece ne istediğini bilen gençlerin iş hayatındaki seçimlerinin daha bilinçli yapmalarına, iş arama sürecinin daha verimli geçmesine ve istihdam edilebilirliklerinin artmasına yol açabilir.
Mentorluğun genç işsizliğini azaltmada pratik katkısı olabileceği düşünülmektedir. Kendini tanıyan bireylerin kişiliğine ve yeteneğine uygun işi yapmaları hem çalıştığı kurum için faydalı olur hem de kişisel doyum hisseder. Gençler daha önce aynı yollardan geçmiş birileri tarafından desteklendiklerini hissettiklerinde hedeflerine daha çabuk ulaşırlar. Mentorun başarılı stratejilerini kullanarak özgüvenlerini,sosyal ve iletişimsel, öğretsel becerilerini geliştirirler. Güvenmeyi öğrenirler ve gelecekleri için pozitif bir yön geliştirirler.
